SpaceX’in Starship roketi Perşembe günü, Güney Teksas’taki bir fırlatma rampasından kalktıktan birkaç dakika sonra patladı. Şimdiye kadar yapılmış en güçlü roket yörüngeye giremedi, ancak daha başarılı bir görev için çalışan özel uzay şirketi için önemli dersler verdi.
Doğu Saati ile sabah 9:33’te Super Heavy Booster’ın motorları büyük bir ateş, duman ve toz bulutu içinde ateşlendi ve Starship yavaşça yukarı tırmandı. Yaklaşık bir dakika sonra roket, bir roketi fırlatmak için çok önemli anlardan biri olan maksimum aerodinamik basınç döneminden geçti. Kısa bir süre sonra, Meksika Körfezi’nin yukarısında bir ateş topunda patlamadan önce takla atmaya başladı.
Video
Şimdiye kadar yapılmış en uzun ve en güçlü roket olan Starship, ilk test uçuşu sırasında patlamadan önce fırlatma rampasından çıktı.krediKredi…Joe Skipper/Reuters
Görevin ateşli sonucuna rağmen, NASA Yöneticisi Bill Nelson şirketi tebrik etti. Nelson, Twitter’da “Tarih boyunca her büyük başarı, bir dereceye kadar hesaplanmış risk gerektirmiştir, çünkü büyük risk büyük ödül getirir,” diye yazdı.
Uzay ajansı, Artemis III görevi sırasında iki astronotu ay yörüngesinden ay yüzeyine taşıyacak bir Starship versiyonu oluşturmak için SpaceX’e güveniyor. Pazartesi gününden bu yana ertelenen uçuş için beklenti yüksekti, çünkü devasa roket bir gün çok büyük miktarlarda kargo ve çok sayıda insanı uzaya taşıyabilecekti.
Füze sisteminin tasarımının sağlam olup olmadığını doğrulamak amacıyla uçakta kimse olmadan gerçekleştirilen fırlatma öncesinde şirketin kurucusu Elon Musk beklentileri düşürmüştü. Starship’in bu test uçuşunda başarılı olması için birkaç girişimde bulunabileceğini söyledi.
Ancak fırlatma, roketin dört dakika boyunca uçması ve fırlatma rampasından uzaklaşmasıyla bir dizi önemli dönüm noktasına ulaştı. Kısa uçuş, mühendislerin aracın nasıl davrandığını anlamaları için tonlarca veri sağladı.
Amerikan Havacılık ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nün yönetici direktörü ve eski bir NASA yetkilisi olan Daniel Dumbacher, “Bazı insanlara öyle görünebilir, ancak bu bir başarısızlık değil” dedi. “Bu bir öğrenme deneyimi.”
Ancak uçuş tamamen başarılı olmadı. Uçuş planı, Starship uzay aracının yaklaşık 90 dakika sonra Hawaii yakınlarındaki Pasifik Okyanusu’na inmeden önce yaklaşık 150 mil yüksekliğe ulaşmasını gerektiriyordu. Ve Perşembe günkü uçuş sonucunun, astronotların 2025’in sonlarında Starship’teki ilk aya iniş konusunda iyimser olan NASA’nın programını nasıl etkileyeceği henüz belli değil.
Starship lansmanının canlı yayınından bir ekran görüntüsü.Kredi…SpaceX/EPA, Shutterstock üzerinden
Patlama, test uçuşunun yaklaşık dört dakikasında.Kredi…Joe Skipper/Reuters
SpaceX, Starship’i inşa etmeye başladığında, Bay Musk’ın hayali, bir gün insanları Mars’ta yaşamaları için göndermekti; bu, başarılı olmak için çok büyük miktarlarda malzeme taşınmasını gerektirecek bir çabaydı.
Ancak girişimciler ve gelecekbilimciler evlerine daha yakın düşünürler. Devasa, tamamen yeniden kullanılabilir bir araç, öğelerin uzaya nakliye maliyetini düşürerek, bazılarının Starship’in dev uzay teleskoplarını kozmosa bakmak için veya robot filolarını keşfetmek için diğer dünyalara taşımasını tasavvur etmesine yol açacaktır. Diğerleri, bugünün roketlerinin boyut ve ağırlık sınırlamalarına uymak için şu anda ihtiyaç duyulan pahalı bileşenleri kullanmak zorunda kalmayacakları için daha ucuz olacak daha büyük uydular tasarlıyorlar.
Obama yönetimi sırasında Beyaz Saray uzay danışmanı olarak görev yapan ve daha sonra SpaceX’te iletişim çabaları üzerinde çalışan Phil Larson, “Roketleri uçurmak ve yeniden kullanmak, oyunu ve yörüngeye nasıl taşındıklarını değiştirmek için muazzam bir potansiyele sahip” dedi. “Ve yepyeni görev sınıflarını etkinleştirebilir.”
Gerilemeye rağmen, SpaceX küresel uzay uçuşunda baskın şirket olmaya devam ediyor. Roketleri 2023’te 25 kez uzaya uçtu ve son fırlatma Çarşamba günü başarıyla tamamlandı.
Brownsville kasabası yakınlarındaki Güney Teksas fırlatma sahasında Perşembe günkü geri sayım, SpaceX mühendisleri teknik sorunları çözerken birkaç dakika duraklatıldığı son yarım dakikaya kadar tüm sabah sorunsuz çalıştı. SpaceX’in Kaliforniya’daki genel merkezindeki personel, geri sayım devam ederken yüksek sesle tezahürat yapmaya başladı.
Seyirciler izlemek için Texas, South Padre Adası’nda toplandı.Kredi…Veronica G. Cardenas/Agence France-Presse — Getty Images
Roketin etrafında bir egzoz gazı bulutu yükseldiğinde havalandı.
Bay Dumbacher, “Pistten çıktığında gerçekten iyi görünüyordu ve bir süre gerçekten iyi görünüyordu,” dedi.
Bir güncellemede SpaceX, roketin Meksika Körfezi’nin yaklaşık 24 mil yukarısına çıktığını söyledi. Uzay aracının alt bölümü olan Super Heavy Booster’daki 33 motordan birkaçı arızalandığında roketin videosu yanıp söndü. Bu, yönlendirme sisteminin telafi etmesi için çok fazla oldu ve araç bir tirbuşon yörüngesine girdi.
SpaceX mühendisi John Insprucker, şirketin lansman canlı yayını sırasında “Bu, nominal bir durum gibi görünmüyor” dedi.
Üst aşama Starship aracı, fırlatma aracından ayrılmış gibi görünmedi ve fırlatmadan dört dakika sonra, otomatik uçuş sonlandırma sistemi roketi yok etti ve uçuşu bir ateş topunda sonlandırdı.
Fırlatma, SpaceX’in “heyecan garantili” sözünü yerine getirdi. Ve kapsamlı onarımlar gerektirecek bir fırlatma rampası patlamasının en kötü sonucunu önledi.
Bay Musk, SpaceX ekibini Twitter’da tebrik etti. “Birkaç ay içinde başlayacak bir sonraki test için çok şey öğrendim” dedi.
69 yaşındaki Karl Kriegh ve eşi, fırlatma için Colorado’dan geldi ve ardından seyircilerin uçuşu güvenli bir mesafeden izlediği South Padre Adası’ndaki sahilde oyalandı.
Bunu deneyimlediğim için çok mutluyum dedi. “İnanılmaz derecede dramatikti, yapılacaklar listesi şeylerinden biriydi.”
Los Angeles’ta yaşayan bir sahne teknisyeni olan 42 yaşındaki Carlos Huertas, SpaceX tarafından satılan ve üzerinde “Mars’ı İşgal Et” yazan bir tişört giyerek sahildeydi.
“Patladığını öğrenene kadar iyi gittiğini sanıyordum” dedi. “Bunun büyük bir olasılık olduğunu bilmemize rağmen biraz hayal kırıklığına uğradığını” sözlerine ekledi ve yakında başka bir başlangıç görmeyi umduğunu söyledi.
SpaceX’in CEO’su Elon Musk, Perşembe günü Teksas’taki yıldız üssünün kontrol odasında.Kredi…Agence France-Presse aracılığıyla Spacex — Getty Images
Roket, 33 Raptor motoruyla güçlendirildi.Kredi…Patrick T. Fallon/Agence France-Presse – Getty Images
Tıpkı bir uçak gemisi inşa etmenin mütevazi bir yat inşa etmekten çok daha fazla iş gerektirmesi gibi, Starship gibi ağır kaldırma füzeleri doğası gereği daha küçük füzelerden daha karmaşık ve tasarımı daha zordur. Ayrıca uzay aracının tüm parçalarını yeniden kullanılabilir hale getirmek ve inişten birkaç saat sonra yeniden fırlatılabilmek amacıyla SpaceX, uzay çağının son 60 yılında elde edilenin ötesinde bir teknik mücadeleye girişiyor.
SpaceX’in ilk denemede tamamen başarılı olmaması uzmanlar için sürpriz değil.
Bay Dumbacher, “Bazı motorların neden çalışmadığına dair bakmaları gereken birkaç soruları olabilir,” dedi. “Buna bakacaklar, çözecekler ve bir dahaki sefere geri gelecekler ve bu sorunları çözecekler ve bir sonraki sona geçecekler.” , sonunda onu yörüngeye kadar uçuracaklar.” Buna kesinlikle ikna oldum.”
Ancak SpaceX’in hatalardan ders alma geçmişi var. Şirketin mantrası esasen şu: “Hızlı başarısız olun, ancak daha hızlı öğrenin.”
Geleneksel havacılık şirketleri, mümkün olduğu kadar çok arızayı önceden tahmin etmeye ve önlemeye çalıştı. Ancak bu yaklaşım paraya ve zamana mal olur ve aşırı büyük araçlara yol açabilir. SpaceX daha çok bir Silikon Vadisi yazılım şirketi gibidir – hızlı bir şekilde geliştirilebilen kusurlu bir ürünle başlar.
Falcon 9 güçlendiricilerini indirmeye çalıştığında, ilk birkaç güçlendirici çok sert vurdu ve patladı. Her denemede, SpaceX mühendisleri sistemleri optimize etti. İlk başarılı inişten sonra, diğerleri kısa süre sonra onu takip etti. Bugün bir yardım inişinin ters gitmesi ender rastlanan bir sürpriz.
Kredi…Eric Gay/İlişkili Basın
Birkaç yıl önce şirket, Starship için iniş prosedürüne ince ayar yapmak için benzer bir yaklaşım benimsedi. Bir dizi testte, Starship prototipleri motorlarını kapatmadan önce yaklaşık altı mil yüksekliğe çıktı. Daha sonra alçalma hızını yavaşlatmak için karnını atmosferde salladıktan sonra dikey konuma geri döndü ve iniş için motorlarını tekrar ateşledi. İlk birkaç deneme, bir deneme nihayet başarılı olmadan önce patlayarak sona erdi.
En değerli özel şirketlerden biri olarak SpaceX’in, orijinal roketi olan küçük Falcon 1’in ilk üç fırlatmasının yörüngeye ulaşamadığı ilk günlerinin aksine, başarısızlıkları karşılamak için büyük bir finansal yastığı var. Bay Musk, dördüncü bir fırlatma denemesi için yeterli parayı ve parçaları bir araya topladı. Başarısız olsaydı, SpaceX iflas ederdi. Falcon 1’in dördüncü lansmanı başarılı oldu ve o zamandan beri SpaceX, ilk başta bazen başarısız olsa da neredeyse tüm çabalarında başarılı oldu.
NASA’nın Kasım ayında Ay’a insansız bir görevde kullandığı Uzay Fırlatma Sistemi gibi büyük NASA programlarına, genellikle siz öğrenirken aynı patlama lüksü verilmez.
Dumbacher, “Bu nedenle hükümet programlarının bu şekilde çalışmasına izin verilmiyor, çünkü bakıp size hayır diyebilecek tüm paydaşlarımız var” dedi.
Sahile döndüğümüzde, start için gelenler günün sonucunu büyük bir hızla aldılar.
34 yaşındaki Lauren Posey, “Patlamasaydı harika olur muydu?” dedi. Ama yine de harikaydı.”
James Dobbins South Padre Adası, Teksas’tan gelen raporlara katkıda bulundu.
Doğu Saati ile sabah 9:33’te Super Heavy Booster’ın motorları büyük bir ateş, duman ve toz bulutu içinde ateşlendi ve Starship yavaşça yukarı tırmandı. Yaklaşık bir dakika sonra roket, bir roketi fırlatmak için çok önemli anlardan biri olan maksimum aerodinamik basınç döneminden geçti. Kısa bir süre sonra, Meksika Körfezi’nin yukarısında bir ateş topunda patlamadan önce takla atmaya başladı.
Video
Şimdiye kadar yapılmış en uzun ve en güçlü roket olan Starship, ilk test uçuşu sırasında patlamadan önce fırlatma rampasından çıktı.krediKredi…Joe Skipper/Reuters
Görevin ateşli sonucuna rağmen, NASA Yöneticisi Bill Nelson şirketi tebrik etti. Nelson, Twitter’da “Tarih boyunca her büyük başarı, bir dereceye kadar hesaplanmış risk gerektirmiştir, çünkü büyük risk büyük ödül getirir,” diye yazdı.
Uzay ajansı, Artemis III görevi sırasında iki astronotu ay yörüngesinden ay yüzeyine taşıyacak bir Starship versiyonu oluşturmak için SpaceX’e güveniyor. Pazartesi gününden bu yana ertelenen uçuş için beklenti yüksekti, çünkü devasa roket bir gün çok büyük miktarlarda kargo ve çok sayıda insanı uzaya taşıyabilecekti.
Füze sisteminin tasarımının sağlam olup olmadığını doğrulamak amacıyla uçakta kimse olmadan gerçekleştirilen fırlatma öncesinde şirketin kurucusu Elon Musk beklentileri düşürmüştü. Starship’in bu test uçuşunda başarılı olması için birkaç girişimde bulunabileceğini söyledi.
Ancak fırlatma, roketin dört dakika boyunca uçması ve fırlatma rampasından uzaklaşmasıyla bir dizi önemli dönüm noktasına ulaştı. Kısa uçuş, mühendislerin aracın nasıl davrandığını anlamaları için tonlarca veri sağladı.
Amerikan Havacılık ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nün yönetici direktörü ve eski bir NASA yetkilisi olan Daniel Dumbacher, “Bazı insanlara öyle görünebilir, ancak bu bir başarısızlık değil” dedi. “Bu bir öğrenme deneyimi.”
Ancak uçuş tamamen başarılı olmadı. Uçuş planı, Starship uzay aracının yaklaşık 90 dakika sonra Hawaii yakınlarındaki Pasifik Okyanusu’na inmeden önce yaklaşık 150 mil yüksekliğe ulaşmasını gerektiriyordu. Ve Perşembe günkü uçuş sonucunun, astronotların 2025’in sonlarında Starship’teki ilk aya iniş konusunda iyimser olan NASA’nın programını nasıl etkileyeceği henüz belli değil.
Starship lansmanının canlı yayınından bir ekran görüntüsü.Kredi…SpaceX/EPA, Shutterstock üzerinden
Patlama, test uçuşunun yaklaşık dört dakikasında.Kredi…Joe Skipper/Reuters
SpaceX, Starship’i inşa etmeye başladığında, Bay Musk’ın hayali, bir gün insanları Mars’ta yaşamaları için göndermekti; bu, başarılı olmak için çok büyük miktarlarda malzeme taşınmasını gerektirecek bir çabaydı.
Ancak girişimciler ve gelecekbilimciler evlerine daha yakın düşünürler. Devasa, tamamen yeniden kullanılabilir bir araç, öğelerin uzaya nakliye maliyetini düşürerek, bazılarının Starship’in dev uzay teleskoplarını kozmosa bakmak için veya robot filolarını keşfetmek için diğer dünyalara taşımasını tasavvur etmesine yol açacaktır. Diğerleri, bugünün roketlerinin boyut ve ağırlık sınırlamalarına uymak için şu anda ihtiyaç duyulan pahalı bileşenleri kullanmak zorunda kalmayacakları için daha ucuz olacak daha büyük uydular tasarlıyorlar.
Obama yönetimi sırasında Beyaz Saray uzay danışmanı olarak görev yapan ve daha sonra SpaceX’te iletişim çabaları üzerinde çalışan Phil Larson, “Roketleri uçurmak ve yeniden kullanmak, oyunu ve yörüngeye nasıl taşındıklarını değiştirmek için muazzam bir potansiyele sahip” dedi. “Ve yepyeni görev sınıflarını etkinleştirebilir.”
Gerilemeye rağmen, SpaceX küresel uzay uçuşunda baskın şirket olmaya devam ediyor. Roketleri 2023’te 25 kez uzaya uçtu ve son fırlatma Çarşamba günü başarıyla tamamlandı.
Brownsville kasabası yakınlarındaki Güney Teksas fırlatma sahasında Perşembe günkü geri sayım, SpaceX mühendisleri teknik sorunları çözerken birkaç dakika duraklatıldığı son yarım dakikaya kadar tüm sabah sorunsuz çalıştı. SpaceX’in Kaliforniya’daki genel merkezindeki personel, geri sayım devam ederken yüksek sesle tezahürat yapmaya başladı.
Seyirciler izlemek için Texas, South Padre Adası’nda toplandı.Kredi…Veronica G. Cardenas/Agence France-Presse — Getty Images
Roketin etrafında bir egzoz gazı bulutu yükseldiğinde havalandı.
Bay Dumbacher, “Pistten çıktığında gerçekten iyi görünüyordu ve bir süre gerçekten iyi görünüyordu,” dedi.
Bir güncellemede SpaceX, roketin Meksika Körfezi’nin yaklaşık 24 mil yukarısına çıktığını söyledi. Uzay aracının alt bölümü olan Super Heavy Booster’daki 33 motordan birkaçı arızalandığında roketin videosu yanıp söndü. Bu, yönlendirme sisteminin telafi etmesi için çok fazla oldu ve araç bir tirbuşon yörüngesine girdi.
SpaceX mühendisi John Insprucker, şirketin lansman canlı yayını sırasında “Bu, nominal bir durum gibi görünmüyor” dedi.
Üst aşama Starship aracı, fırlatma aracından ayrılmış gibi görünmedi ve fırlatmadan dört dakika sonra, otomatik uçuş sonlandırma sistemi roketi yok etti ve uçuşu bir ateş topunda sonlandırdı.
Fırlatma, SpaceX’in “heyecan garantili” sözünü yerine getirdi. Ve kapsamlı onarımlar gerektirecek bir fırlatma rampası patlamasının en kötü sonucunu önledi.
Bay Musk, SpaceX ekibini Twitter’da tebrik etti. “Birkaç ay içinde başlayacak bir sonraki test için çok şey öğrendim” dedi.
69 yaşındaki Karl Kriegh ve eşi, fırlatma için Colorado’dan geldi ve ardından seyircilerin uçuşu güvenli bir mesafeden izlediği South Padre Adası’ndaki sahilde oyalandı.
Bunu deneyimlediğim için çok mutluyum dedi. “İnanılmaz derecede dramatikti, yapılacaklar listesi şeylerinden biriydi.”
Los Angeles’ta yaşayan bir sahne teknisyeni olan 42 yaşındaki Carlos Huertas, SpaceX tarafından satılan ve üzerinde “Mars’ı İşgal Et” yazan bir tişört giyerek sahildeydi.
“Patladığını öğrenene kadar iyi gittiğini sanıyordum” dedi. “Bunun büyük bir olasılık olduğunu bilmemize rağmen biraz hayal kırıklığına uğradığını” sözlerine ekledi ve yakında başka bir başlangıç görmeyi umduğunu söyledi.
SpaceX’in CEO’su Elon Musk, Perşembe günü Teksas’taki yıldız üssünün kontrol odasında.Kredi…Agence France-Presse aracılığıyla Spacex — Getty Images
Roket, 33 Raptor motoruyla güçlendirildi.Kredi…Patrick T. Fallon/Agence France-Presse – Getty Images
Tıpkı bir uçak gemisi inşa etmenin mütevazi bir yat inşa etmekten çok daha fazla iş gerektirmesi gibi, Starship gibi ağır kaldırma füzeleri doğası gereği daha küçük füzelerden daha karmaşık ve tasarımı daha zordur. Ayrıca uzay aracının tüm parçalarını yeniden kullanılabilir hale getirmek ve inişten birkaç saat sonra yeniden fırlatılabilmek amacıyla SpaceX, uzay çağının son 60 yılında elde edilenin ötesinde bir teknik mücadeleye girişiyor.
SpaceX’in ilk denemede tamamen başarılı olmaması uzmanlar için sürpriz değil.
Bay Dumbacher, “Bazı motorların neden çalışmadığına dair bakmaları gereken birkaç soruları olabilir,” dedi. “Buna bakacaklar, çözecekler ve bir dahaki sefere geri gelecekler ve bu sorunları çözecekler ve bir sonraki sona geçecekler.” , sonunda onu yörüngeye kadar uçuracaklar.” Buna kesinlikle ikna oldum.”
Ancak SpaceX’in hatalardan ders alma geçmişi var. Şirketin mantrası esasen şu: “Hızlı başarısız olun, ancak daha hızlı öğrenin.”
Geleneksel havacılık şirketleri, mümkün olduğu kadar çok arızayı önceden tahmin etmeye ve önlemeye çalıştı. Ancak bu yaklaşım paraya ve zamana mal olur ve aşırı büyük araçlara yol açabilir. SpaceX daha çok bir Silikon Vadisi yazılım şirketi gibidir – hızlı bir şekilde geliştirilebilen kusurlu bir ürünle başlar.
Falcon 9 güçlendiricilerini indirmeye çalıştığında, ilk birkaç güçlendirici çok sert vurdu ve patladı. Her denemede, SpaceX mühendisleri sistemleri optimize etti. İlk başarılı inişten sonra, diğerleri kısa süre sonra onu takip etti. Bugün bir yardım inişinin ters gitmesi ender rastlanan bir sürpriz.
Kredi…Eric Gay/İlişkili Basın
Birkaç yıl önce şirket, Starship için iniş prosedürüne ince ayar yapmak için benzer bir yaklaşım benimsedi. Bir dizi testte, Starship prototipleri motorlarını kapatmadan önce yaklaşık altı mil yüksekliğe çıktı. Daha sonra alçalma hızını yavaşlatmak için karnını atmosferde salladıktan sonra dikey konuma geri döndü ve iniş için motorlarını tekrar ateşledi. İlk birkaç deneme, bir deneme nihayet başarılı olmadan önce patlayarak sona erdi.
En değerli özel şirketlerden biri olarak SpaceX’in, orijinal roketi olan küçük Falcon 1’in ilk üç fırlatmasının yörüngeye ulaşamadığı ilk günlerinin aksine, başarısızlıkları karşılamak için büyük bir finansal yastığı var. Bay Musk, dördüncü bir fırlatma denemesi için yeterli parayı ve parçaları bir araya topladı. Başarısız olsaydı, SpaceX iflas ederdi. Falcon 1’in dördüncü lansmanı başarılı oldu ve o zamandan beri SpaceX, ilk başta bazen başarısız olsa da neredeyse tüm çabalarında başarılı oldu.
NASA’nın Kasım ayında Ay’a insansız bir görevde kullandığı Uzay Fırlatma Sistemi gibi büyük NASA programlarına, genellikle siz öğrenirken aynı patlama lüksü verilmez.
Dumbacher, “Bu nedenle hükümet programlarının bu şekilde çalışmasına izin verilmiyor, çünkü bakıp size hayır diyebilecek tüm paydaşlarımız var” dedi.
Sahile döndüğümüzde, start için gelenler günün sonucunu büyük bir hızla aldılar.
34 yaşındaki Lauren Posey, “Patlamasaydı harika olur muydu?” dedi. Ama yine de harikaydı.”
James Dobbins South Padre Adası, Teksas’tan gelen raporlara katkıda bulundu.