Bir inek, bir koala, bir deve, bir Tazmanya canavarı ve şimdi bir ispinozun ortak noktası nedir?
“Madagaskar” serisindeki yeni bir filmin konusu değil. Bilim adamlarının açıklayamadığı garip bir uzay patlaması sınıfının takma adları.
İngiltere’deki Liverpool John Moores Üniversitesi’nden astronom Daniel Perley, “Bu şeylere sırf eğlence olsun diye hayvanların adını verdik” dedi.
En yenisi olan ispinoz ilk olarak 10 Nisan’da Kaliforniya’daki Palomar Gözlemevi tarafından görüldü. Birkaç hafta sonra Dr. Olay, Perley ve meslektaşlarının arkadaşlarıyla aynı zamana denk geldi. İlk kez bir galaksinin dışında yeni bir hayvan bulundu ve bu, onu şimdiye kadarki en ilgi çekici keşif haline getirdi.
Peki bu şeyler nelerdir? Teknik olarak parlak hızlı mavi optik geçişler veya LFBOT’lar olarak adlandırılırlar. Bu uzay patlamaları, süpernovalardan (yıldızlar patladığında ortaya çıkan) çok daha parlaktır, bu nedenle “parlak” atama. Hızlı bir şekilde – dolayısıyla “hızlı” – yanarlar ve aşırı derecede sıcaktırlar, 70.000 Fahrenheit dereceye ulaşırlar ve bu nedenle “mavi” ışık yayarlar.
İngiltere’deki Warwick Üniversitesi’nden bir astronom olan Deanne Coppejans, “Genellikle, süpernovalar haftalar ve aylar içinde parlar ve kaybolur” dedi. “Bu LFBOT’lar sadece üç ila dört gün içinde hafifliyor ve çok daha hızlı zaman ölçeklerinde kayboluyor.”
İlk bulunan, 2018’de adı kendisine otomatik olarak atanan harf ve sayı dizisinden türeyen inekti – AT2018inek. O zamandan beri keşfedilen yarım düzine arasında ZTF18abvkwla (koala) ve AT2022tsd (Tazmanya canavarı) bulunuyor.
AT2023fhn (ispinoz), adını Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’nden bir astrofizikçi olan Ashley Chrimes’in çalışmasından alan sonuncusudur – Dr. Perley ve meslektaşları bundan “geyik yavrusu” olarak bahsetmişti ve bunu yapmaya devam edebilir. “Nesneye bir isim vermenin onlara kalmış olmasına biraz üzüldük” dedi.
Dr. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society tarafından değerlendirilmek üzere sunulan Chrimes, Finch’in en sıra dışı özelliğini, yani bir galaksinin dışında bulunduğunu ve galaksiler arası uzayda yaklaşık üç milyar patlamış ışıkyılı büyüklüğündeki iki potansiyel ev sahibi galaksinin yakınında göründüğünü vurguluyor. bizden uzak
“Galaksilerin yarıçapının yaklaşık üç ila dört katı dışında,” dedi Dr. Noeller “O mesafede çok fazla yıldız görmeyi veya hiç görmeyi beklemiyorsunuz.”
Bu, gökbilimcilerin bir LFBOT’un ne olduğunu netleştirmesine yardımcı olabilir. Şu anda bazı öncü fikirler var. En ümit verici olanı, başarısız bir süpernova geçirmiş ve çekirdeğinde bir kara delik oluşan Güneşimizin kütlesinin yaklaşık 20 katı olan dev bir yıldız. Yıldız yeterince büyükse, bir süpernova olarak patlamak yerine kara deliğin içine çökebilir. Bu, dışa doğru ateş eden ve LFBOT’lar olarak algılanan güçlü jetler oluşturur.
“Son birkaç yıldır tercih ettiğim model bu,” dedi Dr. Perley, “Ama kesinlikle yapılacak en doğru şey olduğunu söyleyeceğimi söyleyemem.”
İspinoz bu model için sorunlara neden olabilir. “Yakındaki iki galaksiden çok uzakta,” dedi Dr. Noeller Yakınlarda görünmez bir yıldız kümesi olmadıkça “büyük bir yıldız oraya ulaşmış olamaz”.
Başka bir olasılık da, LFBOT’ların, bir kara deliğin parlak bir şekilde parlarken eşlik eden bir yıldızdan malzeme yediği gelgit bozulma olayları olmasıdır. “Fakat bu aynı zamanda küçük bir sorunu da beraberinde getiriyor, çünkü büyük kara deliklerin galaksilerin dışında var olması beklenmiyor” dedi Dr. Noeller
LFBOT’lara, ölü büyük kütleli yıldızların kalıntıları olan iki nötron yıldızının birleşmesinden de kaynaklanabilir. Dr. Noeller
İspinozu (veya geyik yavrusunu) kapsamlı bir şekilde inceleyen Cornell Üniversitesi gökbilimcisi Anna YQ Ho, hemen herhangi bir sonuca varmaya hazır değil. “Tek bir nesneden bir açıklama yapmak zor” dedi. “Gerçekten hiçbir şeyi göz ardı edemezsin.”
Gökbilimciler her yıl yaklaşık bir veya iki yeni LFBOT keşfederler. Ancak 2026’da fırlatılması planlanan İsrail liderliğindeki ULTRASAT uzay teleskobu görevi gibi yaklaşmakta olan teleskoplar bu sayıyı önemli ölçüde artırabilir.
“Yılda 10 hatta 100 tane bulabilirsin,” dedi Dr. Ho. “Tespit oranına gerçekten hakim olacak.”
Galaksilerin dışında daha fazla LFBOT’un keşfedilmesi, kökenlerine dair ipuçları sağlayabilir. Ve daha fazla keşif yağmaya devam ettikçe, astronomlar adlandırma sistemlerine bağlı kalmak istiyorlar – bu sadece biraz eğlenceli değil, aynı zamanda sonuçları daha iyi koordine etmek için yararlıdır. “İnsanlar, daha tanınabilir bir ad olduğunda olayların özelliklerini hatırlamada ve sınıflandırmada çok daha iyiler,” dedi Dr. ho
“Henüz sayıları pek yok,” dedi. “Hayvanlarımız tükenmesin diye.”
“Madagaskar” serisindeki yeni bir filmin konusu değil. Bilim adamlarının açıklayamadığı garip bir uzay patlaması sınıfının takma adları.
İngiltere’deki Liverpool John Moores Üniversitesi’nden astronom Daniel Perley, “Bu şeylere sırf eğlence olsun diye hayvanların adını verdik” dedi.
En yenisi olan ispinoz ilk olarak 10 Nisan’da Kaliforniya’daki Palomar Gözlemevi tarafından görüldü. Birkaç hafta sonra Dr. Olay, Perley ve meslektaşlarının arkadaşlarıyla aynı zamana denk geldi. İlk kez bir galaksinin dışında yeni bir hayvan bulundu ve bu, onu şimdiye kadarki en ilgi çekici keşif haline getirdi.
Peki bu şeyler nelerdir? Teknik olarak parlak hızlı mavi optik geçişler veya LFBOT’lar olarak adlandırılırlar. Bu uzay patlamaları, süpernovalardan (yıldızlar patladığında ortaya çıkan) çok daha parlaktır, bu nedenle “parlak” atama. Hızlı bir şekilde – dolayısıyla “hızlı” – yanarlar ve aşırı derecede sıcaktırlar, 70.000 Fahrenheit dereceye ulaşırlar ve bu nedenle “mavi” ışık yayarlar.
İngiltere’deki Warwick Üniversitesi’nden bir astronom olan Deanne Coppejans, “Genellikle, süpernovalar haftalar ve aylar içinde parlar ve kaybolur” dedi. “Bu LFBOT’lar sadece üç ila dört gün içinde hafifliyor ve çok daha hızlı zaman ölçeklerinde kayboluyor.”
İlk bulunan, 2018’de adı kendisine otomatik olarak atanan harf ve sayı dizisinden türeyen inekti – AT2018inek. O zamandan beri keşfedilen yarım düzine arasında ZTF18abvkwla (koala) ve AT2022tsd (Tazmanya canavarı) bulunuyor.
AT2023fhn (ispinoz), adını Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’nden bir astrofizikçi olan Ashley Chrimes’in çalışmasından alan sonuncusudur – Dr. Perley ve meslektaşları bundan “geyik yavrusu” olarak bahsetmişti ve bunu yapmaya devam edebilir. “Nesneye bir isim vermenin onlara kalmış olmasına biraz üzüldük” dedi.
Dr. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society tarafından değerlendirilmek üzere sunulan Chrimes, Finch’in en sıra dışı özelliğini, yani bir galaksinin dışında bulunduğunu ve galaksiler arası uzayda yaklaşık üç milyar patlamış ışıkyılı büyüklüğündeki iki potansiyel ev sahibi galaksinin yakınında göründüğünü vurguluyor. bizden uzak
“Galaksilerin yarıçapının yaklaşık üç ila dört katı dışında,” dedi Dr. Noeller “O mesafede çok fazla yıldız görmeyi veya hiç görmeyi beklemiyorsunuz.”
Bu, gökbilimcilerin bir LFBOT’un ne olduğunu netleştirmesine yardımcı olabilir. Şu anda bazı öncü fikirler var. En ümit verici olanı, başarısız bir süpernova geçirmiş ve çekirdeğinde bir kara delik oluşan Güneşimizin kütlesinin yaklaşık 20 katı olan dev bir yıldız. Yıldız yeterince büyükse, bir süpernova olarak patlamak yerine kara deliğin içine çökebilir. Bu, dışa doğru ateş eden ve LFBOT’lar olarak algılanan güçlü jetler oluşturur.
“Son birkaç yıldır tercih ettiğim model bu,” dedi Dr. Perley, “Ama kesinlikle yapılacak en doğru şey olduğunu söyleyeceğimi söyleyemem.”
İspinoz bu model için sorunlara neden olabilir. “Yakındaki iki galaksiden çok uzakta,” dedi Dr. Noeller Yakınlarda görünmez bir yıldız kümesi olmadıkça “büyük bir yıldız oraya ulaşmış olamaz”.
Başka bir olasılık da, LFBOT’ların, bir kara deliğin parlak bir şekilde parlarken eşlik eden bir yıldızdan malzeme yediği gelgit bozulma olayları olmasıdır. “Fakat bu aynı zamanda küçük bir sorunu da beraberinde getiriyor, çünkü büyük kara deliklerin galaksilerin dışında var olması beklenmiyor” dedi Dr. Noeller
LFBOT’lara, ölü büyük kütleli yıldızların kalıntıları olan iki nötron yıldızının birleşmesinden de kaynaklanabilir. Dr. Noeller
İspinozu (veya geyik yavrusunu) kapsamlı bir şekilde inceleyen Cornell Üniversitesi gökbilimcisi Anna YQ Ho, hemen herhangi bir sonuca varmaya hazır değil. “Tek bir nesneden bir açıklama yapmak zor” dedi. “Gerçekten hiçbir şeyi göz ardı edemezsin.”
Gökbilimciler her yıl yaklaşık bir veya iki yeni LFBOT keşfederler. Ancak 2026’da fırlatılması planlanan İsrail liderliğindeki ULTRASAT uzay teleskobu görevi gibi yaklaşmakta olan teleskoplar bu sayıyı önemli ölçüde artırabilir.
“Yılda 10 hatta 100 tane bulabilirsin,” dedi Dr. Ho. “Tespit oranına gerçekten hakim olacak.”
Galaksilerin dışında daha fazla LFBOT’un keşfedilmesi, kökenlerine dair ipuçları sağlayabilir. Ve daha fazla keşif yağmaya devam ettikçe, astronomlar adlandırma sistemlerine bağlı kalmak istiyorlar – bu sadece biraz eğlenceli değil, aynı zamanda sonuçları daha iyi koordine etmek için yararlıdır. “İnsanlar, daha tanınabilir bir ad olduğunda olayların özelliklerini hatırlamada ve sınıflandırmada çok daha iyiler,” dedi Dr. ho
“Henüz sayıları pek yok,” dedi. “Hayvanlarımız tükenmesin diye.”